استرس در کارکنان و هزینه‌های واقعی آن
سلیم خلیلی مشاور مدیریت و مدرس در حوزه های بازاریابی و فروش، مذاکره، زبان بدن، منابع انسانی، عارضه یابی سازمان، مدیریت استراتژیک، مدیریت برند و … این مطلب را برای شما انتخاب کرده است.
مدیریت منابع انسانی Human Resources
مترجم: مائده ارباب زاده
اکثر سازمان‌ها به اِين مساله واقف نِيستند که وجود استرس در کارکنان، هر ساله چه هزِينه‌اِي براِي آنان به همراه دارد.
با در نظر گرفتن نقش استرس در 60 تا 90 درصد از مشکلات پزشکِي، سازمان‌ها دِيگر نمِي‌توانند هزِينه‌هاِي ناشِي از مراقبت پزشکِي کارکنان را که در اثر استرس به وجود مِي‌آِيد، نادِيده بگِيرند. تحقِيقات نشان مِي‌دهد که وجود استرس به هزِينه‌هاِي انجام کار به طرق مختلف افزوده و سلامت و بهره‌ورِي کارکنان را به خطر مِي‌اندازد. در اِينجا به برخِي از پِيامدهاِي استرس در کارکنان مِي‌پردازِيم:
غِيبت از کار
مِيزان عقب افتادن از کار در کارکنانِي که از وجود استرس رنج مِي‌برند، چه به دلِيل فشار کارِي و چه مشکلات پزشکِي، بالا مِي‌باشد. طبق تحقِيقات منتشر شده در ژورنال پزشکِي آمرِيکا، احتمال غِيبت کارِي کارکنانِي که دچار استرس بالاِيِي مِي‌باشند، پنج بار در سال گزارش شده است. هزِينه‌هاِي جاِيگزِينِي، جبران از کارافتادگِي و بهره‌ورِي از دست رفته، غِيبت‌هاِي کارِي را به پِيامدِي پر هزِينه تبدِيل مِي‌نماِيد.
شکاِيات
مساله شکاِيت کردن نه تنها در مِيان کارگران بلکه در روابط بِين کارمندِي نِيز در حال افزاِيش است. احساس بِي‌قدرتِي عامل بزرگِي در به وجود آمدن استرس و نوعِي حس انتقام مِي‌باشد. زمانِي که به افراد احساس بِي‌فاِيده بودن و نداشتن کنترل بر زندگِي‌شان دست مِي‌دهد، احتمال زِيادِي وجود دارد تا به هر اقدامِي متوسل شوند. بسِيارِي از سازمان‌ها به دلِيل ترس از فراهم شدن شراِيط براِي دادخواهِي کارکنان، نسبت به شناساِيِي و برخورد با استرس در کارکنان خود اکراه دارند، با اِين حال کشف عوامل استرس‌زا و رسِيدگِي به آنها بهترِين شِيوه عمل براِي سازمان‌ها مِي‌باشد. چنانچه سازمانِي نسبت به مشکلات کارکنان خود بِي اهمِيت بوده و آنها را نادِيده بگِيرد، احتمال شکاِيت کارکنان به مراتب بِيشتر خواهد بود تا آنکه مشکلات را شناساِيِي کرده و هداِيت نماِيد.
تصادفات
استرس باعث کاهش تمرکز، مشغولِيت فکرِي و فرسودگِي مِي‌شود. با افزاِيش مطالبات کارِي و فشارهاِي زمانِي، توجه کمترِي نسبت به نکات امنِيتِي، استفاده از تجهِيزات مناسب و مکانِيسم‌هاِي کارِي مناسب با انسان مِي‌شود. افرادِي که داراِي استرس بالا مِي‌باشند به مِيزان 30 درصد بِيشتر در معرض سوانح کارِي قرار دارند. شکاِيات ناشِي از سوانح کارِي نوعِي تاثِير روان‌شناسِي را نِيز با خود به همراه دارد. ارتباط مِيان استرس، رضاِيت کارکنان و شکاِيات را نمِي‌توان نادِيده گرفت. مطالعه‌اِي روِي 3020 کارمند هواپِيماِيِي نشان داد، کارکنانِي که به ندرت از کار خود رضاِيت داشتند، دو و نِيم برابر بِيشتر از کارکنانِي که تقرِيبا همِيشه از کار خود احساس رضاِيت مِي‌کردند، از دردکمر شکاِيت داشتند.
اشتباه در قضاوت و عمل
زمانِي که افراد تحت فشار عصبِي قرار دارند، مدام به مشکلات خود فکر مِي‌کنند. فشار عصبِي همچنِين مِي‌تواند منجر به کوته‌فکرِي و تنگ نظرِي شود و اِين امر به نوبه خود موجب مِي‌شود تا کارمند نسبت به اشارات محِيطِي و اطلاعات مورد نِياز براِي اتخاذ تصمِيمات موثر و مطمئن، بدبِين شده و دچار کندِي در فرآِيند تفکر شود. از طرفِي فشار عصبِي شدِيد و مداوم، افراد را از لحاظ فکرِي، احساسِي و مهارت‌هاِي بِين فردِي دچار ضعف مِي‌نماِيد و اِين مساله مِي‌تواند اشتباهاتِي پر هزِينه و گاه همراه با خطر جانِي را به همراه داشته باشد.
تضاد و مشکلات بِين فردِي
با به وجود آمدن تِيم‌ها و نِيروهاِي کارِي متنوع و اقتصاد خدمت محور، نِياز به مهارت‌هاِي بِين فردِي در کارکنان بِيشتر مِي‌شود و اِين امر نِيز به نوبه خود مِي‌تواند منجر به بروز استرس شود. طبق گزارش اس.تِي پل، نِياز به مهارت‌هاِي بِين فردِي براِي کار با اعضاِي تِيم و سرپرستان، بزرگ‌ترِين عامل فرسودگِي در کارکنانِي که از قبل تحت فشارهاِي کارِي دِيگرِي نِيز قرار دارند، مِي‌باشد. تحت چنِين فشارهاِيِي احتمال کمِي وجود دارد که افراد بتوانند به صورت مفِيد و مناسب پاسخگو باشند و ممکن است چنِين مفهوم بِين فردِي را حتِي دشوارتر و خسته‌کننده‌تر از ساِير فشارهاِي کارِي توصِيف نماِيند.
مشکل در خدمات رسانِي به مشترِيان
وجود کارکنانِي فرسوده و تحت فشار عصبِي زِياد، مِي‌تواند به بِيگانگِي از مشترِيان بِينجامد. بنابر تحقِيقات انجام شده روِي 100 شرکت که در مقاله هارواردبِيزنس منتشر شد، حتِي کاهشِي 5 درصدِي در مشکلات مشترِيان، مِي‌تواند 30 تا 85 درصد افزاِيش در سوددهِي شرکت را به همراه داشته باشد. بنابراِين حتِي درصد کمِي نارضاِيتِي از جانب مشترِيان، مِي‌تواند به از دست رفتن سود زِيادِي بِينجامد. با آنکه رابطه مِيان کارکنان خوشحال و مشترِيان راضِي امرِي بدِيهِي است، با اِين حال هنوز هم مورد بِي‌توجهِي قرار مِي‌گِيرد.
مقاومت در برابر تغِيِير
تلاش‌هاِي بسِيارِي در جهت تغِيِير و بهبود سازمانِي به دلِيل مقاومت کارکنان در برابر تغِيِير و نادِيده گرفته شدن رابطه مِيان استرس و ترس از تغِيِير، با شکست مواجه شده است. وجود فشار عصبِي باعث مِي‌شود تا افراد نسبت به تغِيِير امور آشنا و روتِين و الگوهاِي رفتارِي، بسِيار سرسختانه عمل نماِيند و اِين امر باعث بر هم خوردن جو تغِيِير در سازمان مِي‌شود. با بالا رفتن درصد استرس در فرد، اصرار به انجام کارها به روش‌هاِي اولِيه و قدِيمِي، هر چند دِيگر موثر نباشند، بِيشتر مِي‌شود. زمانِي که افراد از فشارهاِي عصبِي رنج مِي‌برند، از برخورد با اشِيا و مکان‌هاِي جدِيد امتناع مِي‌ورزند و تازگِي و تفاوت آنها را مِي‌ترساند. مِيلِيون‌ها دلار هزِينه در جهت تغِيِيرات سازمانِي به دلِيل همِين مقاومت درونِي نسبت به تغِيِير و تازگِي که از وجود استرس نشات مِي‌گِيرد و منجر به تاخِير در اجراِي امور مِي‌شود، از بِين رفته است.
نبود زمان کافِي براِي انجام درست کارها
با آنکه هزِينه وجود استرس در مِيان کارکنان بسِيار قابل توجه مِي‌باشد، اما احتمالا جدِي‌ترِين هزِينه‌اِي است که هنوز تعرِيف نشده است. تخمِين مِيزان فرصت‌ها و پتانسِيل‌هاِي از دست رفته آسان نمِي‌باشد. وجود فشار عصبِي، هزِينه‌هاِي سنگِينِي را در ارتباط با بهره‌ورِي و کِيفِيت، براِي سازمان‌ها به همراه دارد. هزِينه سنگِينِي که سازمان‌ها در قبال استرس در محِيط کار و هزِينه‌هاِي انسانِي مِي‌پردازند، در واقع قابلِيت آنها براِي بهبود و توسعه است. با افزاِيش حجم کارِي، افراد مجبور به انجام کار بِيشتر و سرِيع‌تر و در نتِيجه نداشتن زمان لازم براِي انجام بهتر آن خواهند بود. با تلاش بِيشتر و بِيشتر آنها، بازده نِيز کم و کمتر مِي‌شود و در آخر فرسوده شده و از طرِيق از کارافتادگِي ِيا پِيدا نمودن شغلِي دِيگر، سازمان را ترک مِي‌نماِيند.
از دست رفتن سرماِيه فکرِي
علاوه بر از دست رفتن فرصت بهبود مداوم، سازمان‌ها مجبور خواهند بود تا هزِينه دِيگرِي نِيز در ارتباط با استرس بپردازند و آن عدم تقدِير از سرماِيه فکرِي افراد مِي‌باشد. متخصصان سرماِيه فکرِي را مزِيتِي کلِيدِي و رقابتِي در بازار قرن بِيست و ِيکم معرفِي مِي‌نماِيند و تنها سازمان‌هاِيِي که به قدر کافِي هوشمند، هوشِيار و پاسخگو به نِيازهاِي بازار و مشترِيان مِي‌باشند، در اِين مِيان موفق مِي‌شوند.
اما متاسفانه نِيروِي کار در اغلب سازمان‌ها به قدرِي تحت فشارهاِي عصبِي مِي‌باشد که اِين مساله اتفاق نمِي‌افتد. در ابتداِيِي‌ترِين نمونه آن مِي‌توان گفت که هرقدر کارکنان بِيشتر تحت اِينگونه فشارها باشند، کمتر به فکر نوآورِي و برترِي مِي‌افتند. در چنِين شراِيطِي فرد تنها به بقا فکر مِي‌نماِيد و رِيشه مشکلات عمِيق و عمِيق‌تر مِي‌شود. وجود استرس هوش افراد را از نظر فکرِي و مهارت‌هاِي بِين فردِي کاهش مِي‌دهد. هوش تنها به حساب و کتاب امور مربوط نمِي‌شود، بلکه برخورد با افراد را نِيز در بر مِي‌گِيرد. مهارت‌هاِي بِين فردِي قوِي و همکارِي موثر موجود در سازمان و وفادارِي مشترِيان، همه و همه منبعِي شگرف براِي خلق سرماِيه فکرِي مِي‌باشند. در محِيط‌هاِيِي با استرس زِياد و انرژِي بر، افراد قادر به حس همدلِي نبوده و با تمرکز بر مشکلات خود، نسبت به نِيازهاِي دِيگران بِي‌تفاوت مِي‌شوند. در چنِين شراِيطِي، مهم‌ترِين داراِيِي ِيک سازمان ِيعنِي سرماِيه فکرِي افراد نه تنها بِي‌فاِيده شده، بلکه بِي‌ارزش مِي‌شود، سطح عملکرد کاهش پِيدا مِي‌کند و موجبات فرساِيش تدرِيجِي سرماِيه فکرِي و مهارت‌هاِي بِين فردِي افراد، از دست رفتن مشترِيان و بهره‌ورِي را در نتِيجه تضاد و مشکلات اخلاقِي در سازمان فراهم مِي‌آورد.
هداِيت درست امور
اِيجاد جوِي در سازمان که افراد را تشوِيق و حماِيت نموده و مطابق کارشان به آنها پاداش مِي‌دهد، نِيروِي کارِي خوشحال‌تر و سالم‌ترِي را به ارمغان مِي‌آورد. در100 نمونه از بهترِين کمپانِي‌ها براِي کار کردن در آمرِيکا مشخص شد که آنها داراِي درآمدِي دو برابر درآمد بر سهم نسبت به 500 کمپانِي متوسط و ضعِيف مِي‌باشند. راهکار پِيشنهادِي اِين دست از کمپانِي‌ها، انداختن نِيم نگاهِي به فرصت‌هاِي از دست رفته بر اثر بِي‌توجهِي نسبت به اثرات عمِيق نبود سلامتِي در کارکنان و راهنماِي انجام درست کارها مِي‌باشد.
چه باِيد کرد ؟
اولِين قدم براِي مدِيران ِيا هر متخصص دِيگرِي که در صدد به حداقل رساندن هزِينه استرس در سازمان مِي‌باشد، دانستن تاثِيرات وجود استرس بر افراد است. با درک اِين موضوع، مدِيران با قدرت بِيشترِي مِي‌توانند با عمق و وسعت فشارهاِيِي که بر کارکنان مِي‌رود، ارتباط برقرار نماِيند. هداِيت اِينگونه فشارها کار آسانِي نِيست و مستلزم صداقت مدِيرِيت در مورد اعمال و سِياست‌هاِي خود و تعهد به سختکوشِي در جهت تغِيِير روِيه‌ها مِي‌باشد. با شناساِيِي هزِينه‌هاِي وجود استرس، مدِيران قادر خواهند بود اولِين قدم را در جهت کاهش هزِينه‌هاِي عملِياتِي و در عِين حال پرورش نِيروِي کار خوشحال، سالم و مولد در سازمان خود، بردارند.
منبع: www.businessperform.com
مشاور مدیریت، بازاریابی و فروش، بازاریابی، فروش، مشاوره مدیریت، تبلیغات، منابع انسانی، مدیریت استراتژیک، بازاریاب،
ویزیتور، آموزش، خدمات، برنامه ریزی، کیفیت، مدیریت کیفیت، مدیریت منابع انسانی، مدیریت فناوری اطلاعات، مدیریت منابع، مدیریت مالی، مدیریت پروژه، مدیریت بازار، مدیریت تحقیقات، بازار، مدیریت تحقیق و توسعه، مدیریت ارتباط با
مشتری، مدیریت شکایت مشتری، مدیریت سنمجش رضایت مشتری، مدیریت پایگاه داده، مدیریت استراتژیک، مدیریت فروش، مدیریت پیش بینی فروش، مدیریت برنامه بازار، مدیریت برنامه فروش، مدیریت تبلیغات، مدیریت برند، مدیریت موفقیت،
مدیریت راه موفقیت، مدیریت پول، مدیریت زبان بدن، مدیریت کسب و کار، مدیریت نرم افزار، مدیریت ایرانی، مدیریت بازاری، مدیریت توریسم، مدیریت گردشگری، مدیریت آژانس، مدیریت دمینگ، مدیریت پورتر، مدیریت، مشاوره، مدیر،
مدیریت مصاحبه، مدیریت استخدام، مدیریت زمان، مدیریت کارخانه، مدیریت حملات، مدیریت بحران، مدیریت سامانه، مدیریت زنجیره تامین، مدیریت مشتری، مدیریت رفتار مشتری، مدیریت روانشناسی مشتری، مدیریت روانشاسی، مدیریت
اخلاق، مدیر، مدیریت خرید، مدیریت پشتیبانی، مدیریت مذاکره، مدیریت زمان در مذاکره، مدیریت مذاکره موثر، مدیریت مذاکرات، مدیریت مذاکرات موفق مذاکره، دوره آموزش مدیریت موفقیت در کسب و کار، امکان سنجی، مدیریت عملکرد،
مدیریت خرده فروشی، مدیریت شرکت مدیریت کلان، مدیریت اقتصاد، زنجیره ارزش پورتر، چرخه دمینگ، زنجیره ارزش، تحلیل swot ، هنری فایول، زنجیره ارزش، مایکل پورتر، آمیخته بازاریابی، 4p مدل ، زنجیره ارزش پورتر،
14 اصل فایول، آمیخته بازاریابی، کتابخانه زیرساخت فناوری اطلاعات، مصاحبه شغلی، اصول 14 گانه هنری فایول، خدمات پس از فروش در بازاریابی، دوره آموزشی microsoft crm ، ماتریس swot، تسهیلات
بانکی، مدیریت صادرات، وام بانکی ، Management consulting , marketing and sales, marketing, sales , management
consulting , advertising, human resources , strategic management , marketing, visitor ,
education, planning, quality , quality management, human resource management , information
technology management , resource management , management financial , project management, market
research, management , marketing , management, research and development, customer relationship
management , customer complaint management , customer satisfaction Snmjsh management , database
management, strategic management , sales management , sales forecasting management , program
management market program management, sales management, advertising, brand management ,
management success, management success , management, money management, body language, business
management , software management , Iranian management , market management, tourism management ,
tourism management , agency management , management Deming , Porter’s management , management
consulting, management , interview management , recruitment management , time management, plant
management , management attacks, crisis management, system management , supply chain management ,
customer management , behavior management , customer management, customer psychology ,
management, psychology , ethics management , Manager, purchasing Manager , support management ,
negotiation management , time management , negotiating , negotiation, effective management ,
negotiation management , negotiation management , successful negotiation, success in business
management training , feasibility , performance management, retail management , company
management macroeconomic management , economic management, Porter’s value chain , Deming cycle ,
value chain analysis, swot, Henry Fayvl value chain , Porter , marketing mix , 4p model, Porter’s
value chain , Article 14 Fayvl , marketing mix , the IT infrastructure Library information, job
interview , Henry Fayvl of 14 persons , after sales services, marketing , training microsoft crm,
matrix swot, credit, export management , mortgage banking، مشاور مدیریت، بازاریابی و فروش، بازاریابی، فروش، مشاوره مدیریت، تبلیغات، منابع انسانی،
مدیریت استراتژیک، بازاریاب، ویزیتور، آموزش، خدمات، برنامه ریزی، کیفیت، مدیریت کیفیت، مدیریت منابع انسانی، مدیریت فناوری اطلاعات، مدیریت منابع، مدیریت مالی، مدیریت پروژه، مدیریت بازار، مدیریت تحقیقات، بازار، مدیریت
تحقیق و توسعه، مدیریت ارتباط با مشتری، مدیریت شکایت مشتری، مدیریت سنمجش رضایت مشتری، مدیریت پایگاه داده، مدیریت استراتژیک، مدیریت فروش، مدیریت پیش بینی فروش، مدیریت برنامه بازار، مدیریت برنامه فروش، مدیریت
تبلیغات، مدیریت برند، مدیریت موفقیت، مدیریت راه موفقیت، مدیریت پول، مدیریت زبان بدن، مدیریت کسب و کار، مدیریت نرم افزار، مدیریت ایرانی، مدیریت بازاری، مدیریت توریسم، مدیریت گردشگری، مدیریت آژانس، مدیریت دمینگ،
مدیریت پورتر، مدیریت، مشاوره، مدیر، مدیریت مصاحبه، مدیریت استخدام، مدیریت زمان، مدیریت کارخانه، مدیریت حملات، مدیریت بحران، مدیریت سامانه، مدیریت زنجیره تامین، مدیریت مشتری، مدیریت رفتار مشتری، مدیریت روانشناسی
مشتری، مدیریت روانشاسی، مدیریت اخلاق، مدیر، مدیریت خرید، مدیریت پشتیبانی، مدیریت مذاکره، مدیریت زمان در مذاکره، مدیریت مذاکره موثر، مدیریت مذاکرات، مدیریت مذاکرات موفق مذاکره، دوره آموزش مدیریت موفقیت در کسب و
کار، امکان سنجی، مدیریت عملکرد، مدیریت خرده فروشی، مدیریت شرکت مدیریت کلان، مدیریت اقتصاد، زنجیره ارزش پورتر، چرخه دمینگ، زنجیره ارزش، تحلیل swot ، هنری فایول، زنجیره ارزش، مایکل پورتر، آمیخته بازاریابی،
4p مدل ، زنجیره ارزش پورتر، 14 اصل فایول، آمیخته بازاریابی، کتابخانه زیرساخت فناوری اطلاعات، مصاحبه شغلی، اصول 14 گانه هنری فایول، خدمات پس از فروش در بازاریابی، دوره آموزشی microsoft crm ،
ماتریس swot، تسهیلات بانکی، مدیریت صادرات، وام بانکی ، Management consulting , marketing and sales, marketing, sales ,
management consulting , advertising, human resources , strategic management , marketing, visitor
, education, planning, quality , quality management, human resource management , information
technology management , resource management , management financial , project management, market
research, management , marketing , management, research and development, customer relationship
management , customer complaint management , customer satisfaction Snmjsh management , database
management, strategic management , sales management , sales forecasting management , program
management market program management, sales management, advertising, brand management ,
management success, management success , management, money management, body language, business
management , software management , Iranian management , market management, tourism management ,
tourism management , agency management , management Deming , Porter’s management , management
consulting, management , interview management , recruitment management , time management, plant
management , management attacks, crisis management, system management , supply chain management ,
customer management , behavior management , customer management, customer psychology ,
management, psychology , ethics management , Manager, purchasing Manager , support management ,
negotiation management , time management , negotiating , negotiation, effective management ,
negotiation management , negotiation management , successful negotiation, success in business
management training , feasibility , performance management, retail management , company
management macroeconomic management , economic management, Porter’s value chain , Deming cycle ,
value chain analysis, swot, Henry Fayvl value chain , Porter , marketing mix , 4p model, Porter’s
value chain , Article 14 Fayvl , marketing mix , the IT infrastructure Library information, job
interview , Henry Fayvl of 14 persons , after sales services, marketing , training microsoft crm,
matrix swot, credit, export management , mortgage banking، مشاور مدیریت، بازاریابی و فروش، بازاریابی، فروش، مشاوره مدیریت، تبلیغات، منابع انسانی،
مدیریت استراتژیک، بازاریاب، ویزیتور، آموزش، خدمات، برنامه ریزی، کیفیت، مدیریت کیفیت، مدیریت منابع انسانی، مدیریت فناوری اطلاعات، مدیریت منابع، مدیریت مالی، مدیریت پروژه، مدیریت بازار، مدیریت تحقیقات، بازار، مدیریت
تحقیق و توسعه، مدیریت ارتباط با مشتری، مدیریت شکایت مشتری، مدیریت سنمجش رضایت مشتری، مدیریت پایگاه داده، مدیریت استراتژیک، مدیریت فروش، مدیریت پیش بینی فروش، مدیریت برنامه بازار، مدیریت برنامه فروش، مدیریت
تبلیغات، مدیریت برند، مدیریت موفقیت، مدیریت راه موفقیت، مدیریت پول، مدیریت زبان بدن، مدیریت کسب و کار، مدیریت نرم افزار، مدیریت ایرانی، مدیریت بازاری، مدیریت توریسم، مدیریت گردشگری، مدیریت آژانس، مدیریت دمینگ،
مدیریت پورتر، مدیریت، مشاوره، مدیر، مدیریت مصاحبه، مدیریت استخدام، مدیریت زمان، مدیریت کارخانه، مدیریت حملات، مدیریت بحران، مدیریت سامانه، مدیریت زنجیره تامین، مدیریت مشتری، مدیریت رفتار مشتری، مدیریت روانشناسی
مشتری، مدیریت روانشاسی، مدیریت اخلاق، مدیر، مدیریت خرید، مدیریت پشتیبانی، مدیریت مذاکره، مدیریت زمان در مذاکره، مدیریت مذاکره موثر، مدیریت مذاکرات، مدیریت مذاکرات موفق مذاکره، دوره آموزش مدیریت موفقیت در کسب و
کار، امکان سنجی، مدیریت عملکرد، مدیریت خرده فروشی، مدیریت شرکت مدیریت کلان، مدیریت اقتصاد، زنجیره ارزش پورتر، چرخه دمینگ، زنجیره ارزش، تحلیل swot ، هنری فایول، زنجیره ارزش، مایکل پورتر، آمیخته بازاریابی،
4p مدل ، زنجیره ارزش پورتر، 14 اصل فایول، آمیخته بازاریابی، کتابخانه زیرساخت فناوری اطلاعات، مصاحبه شغلی، اصول 14 گانه هنری فایول، خدمات پس از فروش در بازاریابی، دوره آموزشی microsoft crm ،
ماتریس swot، تسهیلات بانکی، مدیریت صادرات، وام بانکی
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.
