تشکیل بزرگترین کمپانی جهان با ادغام دو خواهر نفتی
سلیم خلیلی مشاور مدیریت و مدرس در حوزه های بازاریابی و فروش، منابع انسانی، عارضه یابی سازمان، مدیریت استراتژیک، مدیریت برند و … این مطلب را برای شما انتخاب کرده است.
جان راکفلر در سال 1870 شرکت استاندارد اویل را در اوهایو تاسیس کرد که در آن زمان، بزرگترین شرکت نفتی جهان بود. این شرکت در عرض کمتر از دو سال توانست تمامیشرکتهای رقیب خود را ادغام یا نابود کند. راکفلر که در ابتدا تصمیم گیرنده اصلی شرکت بود، به تدریج با تشکیل کمیتههایی، کارها را واگذار کرد، ولی کماکان به عنوان سهامدار اصلی باقی ماند.
در سال 1911 اعتراضات عمومیعلیه این شرکت بالا گرفت و دادگاه عالی ایالات متحده رای بر تجزیه استاندارد اویل به 34 شرکت کوچکتر داد. البته بعدها این رای تعدیل شد و استاندارد اویل به هفت شرکت تقسیم شد که به آنها هفت خواهران نفتی میگویند. جرسی استاندارد (شرکت استاندارد اویل نیو جرسی) که بعدها «اکسون» نامگذاری شد و سوکونی (شرکت استاندارد اویل نیویورک) که چندی بعد «موبیل» نام گرفت، از جمله این شرکتها بودند.
در همان سال، تولید کروزین برای اولین بار تحت تاثیر گازوئیل قرار گرفت. رشد صنعت اتومبیل باعث ایجاد نام تجاری «موبیل اویل» توسط سوکونی (Socony) در سال 1920 شد. در چند دهه بعد از آن، هر دو شرکت رشد چشمگیری داشتند. جرسی استاندارد با مدیریت «والتر تیگل» به بزرگترین تولید کننده نفت جهان تبدیل شد. این شرکت 50 درصد از سهام شرکت تولیدکننده نفت «هامبل اویل» در تگزاس را نیز از آن خود کرد. سوکونی نیز 45 درصد سهام شرکت «مگنولیا پترولیوم» که یکی از پالایشکنندهها و توزیعکنندههای اصلی نفت بود را خرید و در سال 1931 ضمن ادغام با «وکیوماویل» که از پیشگامان صنعت نفت بود، شرکت سوکونی-وکیوم را تشکیل داد.
جرسی در شرق دور به تولید و تصفیه نفت در اندونزی میپرداخت، ولی شبکه بازاریابی و توزیع مناسبی نداشت. در سوی دیگر سوکونی-وکیوم بازار خوبی در این منطقه داشت که نیازهای آن را از تولیدات خود در کالیفرنیا تامین میکرد. بنابراین دو شرکت سهام خود را در این منطقه ادغام کرده و به صورت 50-50 تقسیم کردند.
در سال 1950 شرکت شیمیایی موبیل تشکیل شد و محصولاتی شامل انواع مواد آروماتیک، اولفین، اتیلن گلیکول و پلیاتیلن را تولید میکرد. شرکت شیمیایی اکسون نیز در سال 1965 یک شرکت جهانی شد و به عنوان تولیدکننده و فروشنده اصلی انواع اولفین، پلی اتیلن و پروپیلن، الاستومرها و حلالها معرفی گردید. این شرکت رهبر صنعت کاتالیزورهای سنتز پلیمر برای تولید پلیمرهای منحصر به فرد با کارآیی بهبود یافته بود.
سوکونی-وکیوم که قبلا به سوکونی-موبیل تبدیل شده بود، در سال 1966 به موبایل اویل تغییر نام یافت و ده سال بعد توسط شرکت شیمیایی موبیل تصاحب شد. شرکت جرسی نیز در سال 1972 به اکسون تبدیل شد و در سراسر آمریکا از این نام تجاری استفاده کرد، ولی در سایر نقاط جهان کماکان برند esso را حفظ کرده بود.
در 24 مارس سال 1989 نفتکش بزرگ اکسون والدز با صخرههای پرنس ویلیام آلاسکا برخورد کرد و یازده میلیون بشکه نفت خام به هدر رفت. این تصادف دومین حادثه بزرگ نفتی در تاریخ آمریکا بود و پس از آن، قانون آلودگیهای نفتی در سال 1990 در کنگره آمریکا به تصویب رسید.
دو شرکت اکسون و موبیل در سال 1998 قراردادی به ارزش 73 میلیارد دلار برای ادغام با یکدیگر امضا کردند که طی آن شرکت اکسون موبیل، بزرگترین شرکت روی کرهخاکی تشکیل شد. این ادغام از این جهت در آمریکا منحصر به فرد بود که این دو شرکت قبلا جزو یک کمپانی بودند و حدود یک قرن قبل بهدلیل قوانین دولتی از هم جدا شده بودند. این ادغام بزرگترین ادغام در تاریخ آمریکا محسوب میشد.
اکسون موبیل در سال 2000 یک پالایشگاه در کالیفرنیا را فروخت و 340 جایگاه آن از نام اکسون به «شرکت انرژی والرو» تغییر یافت، ولی در عوض به تولید و عرضه محصولات نفتی در بیش از 700 جایگاه موبیل در کالیفرنیا پرداخت. در سال 2005 قیمت سهام اکسون موبیل به موازات افزایش قیمت نفت بالا رفت و سهام جنرال الکتریک را که بیشترین سرمایه را تا آن زمان داشت، پشت سر گذاشت. در پایان آن سال نیز، رکورد سود سالانه را با سود 36 میلیارد دلاری شکست.
اکسون موبیل در سال 2008 از خروج خود از بازار خردهفروشی نفتی به دلیل مشکلات آن خبر داد که این امر به تدریج شرکت را از عرضه مستقیم دور میکند و 820 جایگاه این شرکت و حدود 1400 جایگاه دیگر در آمریکا را تحت تاثیر قرار میدهد، البته جایگاههای اکسون و موبیل کماکان به فعالیت خود ادامه میدهند و این نام تحت امتیاز شرکت اکسون موبیل به آنها داده شده است.
در سال 2010 این شرکت با خرید XTO energy سعی در تمرکز روی تولید منابع جدید انرژی و گسترش آنها داشته و در کنار آن فعالیتهای قبلی خود را ادامه میدهد. تعداد کارمندان این شرکت اکنون بیش از 80 هزار نفر بوده و در سال گذشته میلادی درآمدی بالغ بر 310 میلیارد دلار را از آن خود کرده است.