سرگذشت یكی از عوامل بحران اقتصادی 2008
کمپانی فدرال وامهای خانگی که با نام «فردی مک» (Freddie Mac) شناخته میشود، یک موسسه اعتباری تحت حمایت دولت فدرال ایالات متحده است که دفتر مرکزی آن در فیرفاکس کانتی ویرجینیا واقع شده.
این شرکت در روز 7 سپتامبر سال 1970 برای گسترش بازارهای فرعی وام در آمریكا ایجاد شد. انجمن وام ملی فدرال، یا «فانیمی» (Fannie Mae)، در سال 1938 تاسیس شده که کار آن، تامین بودجه برای عرضه وام مسکن به جوامع و خریداران خانه با میزان بهره عادلانه بود. کنگره در سال 1968 به عنوان یک شرکت سهامی با سرمایه خصوصی، به فانیمی مجوز اعطا کرد.
شرکت وام مسکن فدرال، یا فردی مک هم برای تثبیت و توسعه بازار وام و در اصل برای رقابت با فانیمیدر سال 1970 تاسیس شد. فردی مک همانند سایر شرکتهای تحت حمایت دولت، وام را از بازار فرعی خریده، آنها را متمرکز کرده و در بازار آزاد به سرمایهگذاران میفروخت. با این کار، میزان نقدینگی موجود برای وامهای بزرگ افزایش مییافت که این وامها برای سرمایهگذاریهای عظیم یا خرید خانه مناسب بود.
تا پیش از آن، بانکها وام مسکن را در اختیار مشتریان قرار داده و معمولا سالها برای بازپرداخت آن منتظر میماندند. اما با تاسیس فانیمی و فردیمک، موسسه وام دهنده میتوانست با فروش وام به این شرکتها، سرمایه اولیه خود را جبران کند و از این پول برای در اختیار قرار دادن وام دیگری استفاده نماید.
فردی مک که این وامها را به منزله اوراق بهادار در بازارهای مالی آمریكا و جهان به فروش میرساند، در سال 1995 شروع به دریافت اعتبارات مسکن ارزان قیمت برای خرید اوراق بهادار دست دوم کرد.
فردی مک در سال 2003 از اشتباه 5 میلیارد دلاری در محاسبات درآمد خود خبر داد که یکی از اشتباهات بزرگ در تاریخ آمریكا محسوب میشود. در نتیجه این شرکت، مبلغ 125 میلیون دلار جریمه شد.
در سالهای 2005 و اوایل 2006 اقتصاددانان ارشد موسسه مالی فردی مک و مدیر مرکز مطالعات مسکنهاروارد، منکر وجود حباب مسکن در اقتصاد ملی آمریكا شده و نسبت به هرگونه کاهش قابل ملاحظه در قیمت مسکن تردید جدی ابراز کردند و وضعیت بسیار خوب در بازار کار را دلیل اصلی استمرار قیمت مسکن دانستند.
در سال 2008، مدیرعامل آژانس فدرال بودجه مسکن، فردی مک را به همراه فانیمی به عنوان محافظ مالی خود منصوب کرد. این عمل به عنوان یکی از بزرگترین مداخلات دولت در بازارهای مالی خصوصی در آن دههها شناخته شد.
در ابتدای امر، وزارت خزانه داری آمریكا قراردادی برای دریافت یک میلیارد دلار وام از فردی مک با سود سالانه 10 درصد (که سود بالایی برای این کشور محسوب میشود) منعقد نمود و اعلام کرد که میخواهد به طور موقت دو شرکت بزرگ فانیمی و فردی مک را تحت پوشش خود قرار دهد تا از ورشکستگی نجات یابند.
هدف دولت آمریكا از این عملکرد بیسابقه، بازگرداندن اطمینان به بازارهای اقتصادی جهانی و خصوصا کمک به بازار بحرانی مسکن در این کشور بود. به این ترتیب، دولت آمریكا متعهد شد که تا مرز 100 میلیارد دلار به این دو شرکت کمک کند تا بحران را پشت سر گذاشته و مجددا به حالت خصوصی بازگردند. البته باید متذکر شد که گرچه دو شرکت مذکور از ورشکستگی نجات یافتند ولی بدون شک کمک مالی دولت که به صورت خرید اوراق بهادار بود، سبب ورشکستگی سهامداران کوچک آنها میشد.
شرکت مودیز که به تحلیل، تحقیق و رتبه بندی موسسات اعتباری میپردازد، تا 22 آگوست 2008 که «وارن بافت» مدیر عامل شرکت برکشایر علنا اعلام کرد که فردی مک برای جذب او و سایر همکارانش تلاش کرده است، رتبه A1 داده بود. ولی در آن روز، رتبه اعتبار فردی مک به Baa3 تنزل پیدا کرد. البته رتبه اعتبار وامهای کلان این شرکت توسط مودیز، فیچ و S&P همان AAA باقی ماند.
فردی مک، یکی از شرکتهای سودآور خصوصی و دولتی است که سهام آن در فهرست بازار بورس نیویورک موجود بوده و در عین حال، یکی از دوایر وزارت مسکن و توسعه شهری (HUD) هم بر فعالیت آن نظارت دارد.
این شرکت که تا پایان سال 2008 بیش از 5200 کارمند داشت، با داشتن درآمدی بالغ بر 50 میلیارد دلار، نتوانست سودی به دست آورد و ضرر زیادی را نیز متحمل شد.