دلایل عقب ماندگی اروپا از آمریکا در بهره‌وری

سلیم خلیلی مشاور مدیریت و مدرس در حوزه های بازاریابی و فروش، مذاکره، زبان بدن، منابع انسانی، عارضه یابی سازمان، مدیریت استراتژیک، مدیریت برند و … این مطلب را برای شما انتخاب کرده است.

مترجم: مجِيد اعزازِي
موانع بازار و نظارت قانونِي همچنان بخش‌هاِي خدماتِي اروپا را محدود مِي‌کنند.
اگر چه اروپا طِي 15 سال گذشته پِيشرفت اقتصادِي قابل توجهِي داشته است، اما هنوز تولِيد ناخالص داخلِي‌اش نسبت به تولِيد ناخالص داخلِي اِيالات‌متحده آمرِيکا در کل 5/4 ترِيلِيون دلار و به ازاِي هر نفر (سرانه) 11 هزار و 250 دلار کمتر است. برترِي اوقات فراغت [نسبت به کار] در اروپا ِيکِي از دلاِيل اِين عقب ماندگِي است، اما شکاف فزاِينده بهره‌ورِي مِيان اروپا و اِيالات‌متحده دلِيل اصلِي است. چه چِيزِي علت اِين شکاف را توضِيح مِي‌دهد؟ پاسخ وجود بخش‌هاِي خدماتِي ضعِيف است. خدمات محلِي (مانند خرده فروشِي) به تنهاِيِي علت دو سوم کسرِي بهره‌ورِي را توضِيح مِي‌دهد؛ اما اروپا به عنوان دارنده نمونه‌هاِيِي فاخر از بهترِين تجربه‌ها در بخش خدمات، مِي‌تواند اِين شکاف را کاهش دهد. شرکت‌هاِي اروپاِيِي باِيد از اِين نمونه‌ها در صناِيع خود الگو بگِيرند و دولت‌ها نِيز در انجام اِين الگو‌سازِي با حذف دشوارِي‌هاِي قانونِي به آنها کمک کنند.
فرصت بهبود عقب ماندگِي بخش‌هاِي خدماتِي اروپا ِيکِي از موضوعات عمده‌اِي است که در گزارش موسسه جهانِي مک‌کِينزِي با عنوان «فراتر از قناعت: مسِيرِي به سوِي رشد اقتصادِي و نوسازِي در اروپا» به آن اشاره شده است. در اِين گزارش گام‌هاِي موثر اروپا در اصلاح بازارهاِي کار، حذف بِيکارِي و تشدِيد سرانه تولِيد ناخالص داخلِي؛ فشارهاِي متعدد براِي دستِيابِي به رشد و چگونگِي ساخت دستورالعمل پِيشا – رشد به عنوان طرحِي که در اصلاحات اخِير استفاده شده است، تجزِيه و تحلِيل مِي‌شود. با توجه به مِيزان کسرِي و وام زِياد، مجال کمِي براِي برانگِيختن رشد اقتصادِي از طرِيق پرداخت‌هاِي تشوِيقِي کوتاه‌مدت باقِي مِي‌ماند. از اِين رو، اروپا باِيد اصلاح ساختارِي را بپذِيرد. تقوِيت عملکرد صناِيع خدماتِي نِيز بخشِي حِياتِي از اِين تلاش است.
بخش‌هاِي خدماتِي سهم اندکِي از کل فعالِيت‌هاِي اقتصادِي اروپا را نسبت به بخش‌هاِي خدماتِي در اقتصاد اِيالات‌متحده آمرِيکا برعهده دارند. در سراسر آتلانتِيک از سال 1995 تا 2005،خدمات محلِي، خدمات تجارِي و خدمات مالِي و حرفه‌اِي 19 درصد از رشد ارزش افزوده ناخالص را به خود اختصاص دادند؛ در حالِي که مجموع رشد ارزش افزوده ناخالص اِين بخش‌هاِي خدماتِي در 15 کشور اروپاِيِي(1) تنها 10 درصد بوده است.
از دهه 1960 تا اواسط دهه 1990 اروپا به طور پِيوسته شکاف مِيان بهره‌ورِي خود با بهره‌ورِي در اِيالات‌متحده آمرِيکا را بسته نگه داشت؛ اما پس از آن، اِين شکاف دوباره باز شد و ِيک دلِيل مهم آن اِين بود که بخش‌هاِي خدمات اروپا نسبت به همکاران آمرِيکاِيِي خود عملکرد ضعِيفِي داشتند.
بهره‌ورِي تولِيد به خودِي خود هدف نِيست، ابزارِي است براِي دستِيابِي به ِيک هدف: سرانه تولِيد ناخالص، رقابت جوِيِي و حرکت تولِيد در مسِير مشخص. اگر قرار است اروپا شکاف مِيان سرانه تولِيد ناخالص داخلِي خود را با سرانه تولِيد ناخالص داخلِي آمرِيکا ببندد، بنابراِين باِيد بهره‌ورِي خود را به وِيژه در بخش خدمات تقوِيت کند. بهره‌ورِي در اِيالات‌متحده آمرِيکا طِي سال‌هاِي 1995 تا 2005، تا 22 درصد رشد ِيافت؛ در حالِي که خدمات محلِي، تجارِي و خدمات مالِي و حرفه‌اِي در مجموع نِيمِي از اِين رشد را به خود اختصاص دادند؛ اما در همِين دوره زمانِي، بهره‌ورِي در اروپا تا 15 درصد رشد ِيافت و تنها ِيک چهارم اِين مِيزان رشد، ناشِي از اِين صناِيع خدماتِي بود.
تعدادِي از تصمِيم سازان در اروپا در حال حفظ تمرکز سنتِي روِي بخش‌هاِي تولِيدِي و تکنولوژِي محور هستند، بخش‌هاِيِي که نقش قدرتمند خود را در رشد تولِيد و نماِيش اقتصاد‌هاِي منطقه در رقابت‌هاِي جهانِي بازتاب مِي‌دهند؛ اما اِين واقعِيت همچنان باقِي است، همزمان با اِين که تعداد مشاغل تولِيدِي در 15 کشور اروپاِيِي کاهش ِيافته است، تنها بخش‌هاِي خدماتِي ِيادشده مِيزان اشتغال خود را افزاِيش داده‌اند. اِين بخش‌هاِي خدماتِي هستند که توان اصلِي براِي اِيجاد اشتغال را براِي اروپا فراهم مِي‌آورند.

چگونگِي افزاِيش بهره‌ورِي خدمات در اروپا
دامنه‌اِي از موانع بازار و نظارتِي، مسِير بهره‌ورِي بِيشتر در بخش خدمات اروپا را سد مِي‌کنند. بخشِي که از مقِياس کوچک در عملِيات‌ها و از مقررات تولِيد، زمِين و بازار کار که مانع رقابت مِي‌شوند، رنج مِي‌برد. براِي اطمِينان لازم خواهد بود که اِيجادکنندگان رشد شامل زِير ساخت‌ها و مهارت‌ها در جاِيگاه شاِيسته خود باشند.

تزرِيق رقابت
آزاد‌سازِي منابع انحصارِي در اروپا همواره به افزاِيش شدِيد بهره‌ورِي منجر شده است. نظارت قانونِي به منظور افزاِيش رقابت به همراه استاندارد سازِي، داستان موفقِيت ارتباطات راه دور را اِيجاد کرده است. سِيستم جهانِي ارتباطات موباِيل (جِي. اس. ام) در ابتدا در سال 1992 در هفت کشور اروپاِيِي مستقر شد. امروزه اِين سِيستم بِيش از 4 مِيلِيارد کاربر در سراسر جهان دارد. در حوزه صنعت و حمل‌و‌نقل جاده‌اِي، طِي دهه 1990 در فرانسه و آلمان ضعف در کنترل قِيمت‌ها و حذف موانع تجارت فرامرزِي منجر به کاهش 15 تا 25 درصدِي تعرفه‌هاِي بازرگانِي شد و بهره‌ورِي سالانه 5 درصد افزاِيش ِيافت.
به‌رغم چنِين نمونه‌هاِيِي، تعداد دِيگرِي از صناِيع خدماتِي شامل خدمات پستِي، حمل‌و‌نقل رِيلِي و خدمات حرفه‌اِي (مانند امور حقوقِي و حسابدارِي) درِيافت حماِيت‌هاِي نظارتِي در برابر رقابت را از سر گرفتند. [ با اِين حال ] موانع ورود همچنان عمومِيت دارند. تعدادِي از کشورهاِي اروپاِيِي ورود داروخانه‌هاِي جدِيد به بازار را محدود کرده به اِيجاد انحصار‌هاِي منطقه‌اِي در خرده فروشِي تولِيدات داروِيِي کمک مِي‌کنند. برخِي دِيگر از کشورهاِي اروپاِيِي براِي قِيمت‌ها سقف و کف تعِيِين مِي‌کنند. به طور مثال، آلمان و اِيتالِيا در مِيان ساِير کشورهاِي اروپاِيِي براِي خدمات مهندسِين معمارِي و وکلاِي حقوقِي سقف تعِيِين مِي‌کنند. فرانسه و اسپانِيا آگهِي بازرگانِي را براِي محضرداران ممنوع کرده‌اند. برخِي کشورها در سال‌هاِي اخِير چنِين محدودِيت‌هاِيِي – ممنوعِيت آگهِي بازرگانِي و تعِيِين سقف و کف قِيمت- را ظاهرا بدون تخرِيب اِين بازارها از مِيان برداشته‌اند، اما نظارت قانونِي در سرتاسر اروپا باقِي است. در خدمات حرفه‌اِي، شاخص نظارتِي سازمان همکارِي‌هاِي اقتصادِي و توسعه براِي بازار تولِيد در سال 2008 تقرِيبا براِي اروپا در قِياس با اِيالات‌متحده دو بار بِيشتر است.

رفع نظارت قانونِي
نظارت قانونِي نه تنها رقابت در بخش‌هاِي خدمات اروپا را مختل مِي‌کند، بلکه مِي‌تواند به بازده عملِيات نِيز خدشه وارد کند به عنوان مثال، خرده فروشِي هنوز از نظارت‌هاِي قانونِي محدود‌کننده در زمِينه تولِيد و زمِين رنج مِي‌برد. منطقه بندِي کردن قوانِينِي که اندازه و تراکم فروشگاه‌ها را محدود مِي‌کند، فروشگاه‌هاِي کارآتر و بزرگ‌تر را در شراِيط نامساعد رقابتِي قرار مِي‌دهد: در فرانسه، طِي دهه 1990، اِيجاد مقررات محدود‌کننده بِيشتر در مقِياس بازارهاِي خرده‌فروشِي، رشد بهره‌ورِي اِين بخش‌ها را متوقف کرد
– بازگشاِيِي فروشگاه‌هاِي جدِيد بزرگ‌تر از 6 هزار متر مربع در عمل غِيرممکن شد- سرانجام اِين محدودِيت باِيد رفع شود. در برِيتانِياِي کبِير، شمار فروشگاه‌هاِي بازگشاِيِي شده به دلِيل اصلاحات ناکافِي در قوانِين کاهش ِيافته است. در هلند، شهردارِي‌ها به تنهاِيِي قدرت جلوگِيرِي از فروش تلوِيزِيون در فروشگاه‌هاِي لوازم خانگِي و اثاثِيه منزل را دارند.
مقررات خشک کار که اغلب عدم رعاِيت تشرِيفات را تشوِيق مِي‌کنند، مانع دِيگرِي براِي بهره‌ورِي است. کسب‌و‌کار‌ها براِي کوچک ماندن انگِيزه دارند. انگِيزه گرِيز از نظارت قانونِي بِيشتر. اِين تمهِيد از دستِيابِي شرکت‌ها به درجه موفقِيت در صناِيع جزجز شده شامل ساختمان‌سازِي ممانعت مِي‌کند. (در پرتغال، کار غِير رسمِي بِيش از ِيک چهارم ساعت‌هاِي کار در ساختمان‌هاِي مسکونِي را به خود اختصاص مِي‌دهد). بر اساس قوانِين کار آلمان در حوزه خرده فروشِي، معمولا فروشگاه‌ها موظفند که براِي کار شامگاهِي 30 درصد حقوق بِيشتر به کارکنان خود بپردازند.
موانع عملِياتِي نِيز راِيج هستند. در حمل‌و‌نقل زمِينِي، هنوز استفاده از کانتِينرهاِي محموله جاده‌اِي استاندارد که مِي‌تواند بهره‌ورِي را افزاِيش دهند، فراگِير نشده است. در صنعت ساختمان‌ سازِي، پروژه‌هاِي داراِي مسِير پِيچِيده با شِيوه‌هاِي مخدوش اجرا مِي‌شوند: به طور سنتِي روند‌هاِي جداگانه‌اِي براِي طراحِي، مهندسِي، و ساخت وجود دارد و اِين روندها، هماهنگِي را تضعِيف و بازدهِي را کم مِي‌کند. به طور مثال، پِيمانکاران به ندرت خود را درگِير فاز طراحِي و بحث درباره هزِينه‌هاِي رِيسک و مواد مناسب براِي ساختمان‌سازِي مِي‌کنند. وقتِي که بخش عمومِي 33 درصد از کل ساختمان‌سازِي را در آلمان و 25 درصد را در برِيتانِيا کبِير به عهده مِي‌گِيرد، اگر دولت‌ها فرآِيندهاِي مناقصه و تامِين پروژه‌هاِي خود را تغِيِير دهند، مِي‌توانند به طور مستقِيم به نهادِينه کردن بهترِين شِيوه‌هاِي اجرا کمک کنند.

الگو‌سازِي بهترِين شِيوه‌هاِي اجرا
بخش‌هاِي خدمات اروپا به طور گسترده‌اِي مِي‌توانند رشد و بهره‌ورِي خود را افزاِيش دهند. خرده فروشِي غذا را در نظر بگِيرِيد. اگر 15 کشور اروپا به عنوان ِيک کل در اِين بخش به بالاترِين سطح تولِيد در مِيان کشورهاِي خود برسد، – بِي تردِيد کار ساده‌اِي در بسِيارِي از کشورها نِيست- مِي‌تواند به ِيک رشد 44 درصدِي در تولِيد دست ِيابد. اِين به معنِي
21 درصد افزاِيش در بهره‌ورِي خرده فروشِي در کل، ِيا ِيک رشد 75/0 درصدِي در ارزش افزوده کل اقتصاد اِين 15 کشور اروپا است.
در حمل‌و‌نقل جاده‌اِي، الگو‌سازِي بهترِين شِيوه‌هاِي اجرا مِي‌تواند بهره‌ورِي حمل‌و‌نقل زمِينِي را تا 50 درصد افزاِيش دهد و 4/0 درصد به تولِيد ناخالص داخلِي به اقتصاد اروپا اضافه کند. دستِيابِي به بهترِين شِيو‌ه‌هاِي اجرا در ساختمان‌سازِي مِي‌تواند بهره‌ورِي آن را تا 12 درصد افزاِيش دهد و ِيک افزاِيش 5/0 درصدِي براِي ارزش افزوده تولِيد شده توسط اقتصاد اروپا به ارمغان آورد.
انقلاب کلِيدِي – حقوقِي اروپا در اصلاحات بازارهاِي کار و تولِيدش، عملکرد اقتصاد مستحکم قبل از ضربه بحران جهانِي را نسبتا تقوِيت کرد؛ اما در آغاز دوران پس از رکود جهانِي، اروپا براِي احِياِي رشد اقتصادِي در حال مبارزه است. اگر قرار است رشدِي نِيرومند در سال‌هاِي آِينده صورت گِيرد، دِيگر اصلاح ساختارِي تنها گزِينه موجود نِيست و فراهم آوردن امکان رقابت براِي صناِيع خدماتِي، جزئِي حِياتِي براِي اِين تغِيِير خواهد بود.

پاورقِي
1- 15 کشور اروپاِيِي که تا پِيش از گسترش اتحادِيه اروپا به 27 کشور – اول ماه مه ‌سال 2004- عضو اِين اتحادِيه بودند: اترِيش، بلژِيک، دانمارک، فنلاند، فرانسه، آلمان، ِيونان، اِيرلند، اِيتالِيا، لوکزامبورگ، هلند، پرتغال، اسپانِيا، سوئد و برِيتانِياِي کبِير.

مشاور مدیریت، بازاریابی و فروش، بازاریابی، فروش، مشاوره مدیریت، تبلیغات، منابع انسانی، مدیریت استراتژیک، بازاریاب،
ویزیتور، آموزش، خدمات، برنامه ریزی، کیفیت، مدیریت کیفیت، مدیریت منابع انسانی، مدیریت فناوری اطلاعات، مدیریت منابع، مدیریت مالی، مدیریت پروژه، مدیریت بازار، مدیریت تحقیقات، بازار، مدیریت تحقیق و توسعه، مدیریت ارتباط با
مشتری، مدیریت شکایت مشتری، مدیریت سنمجش رضایت مشتری، مدیریت پایگاه داده، مدیریت استراتژیک، مدیریت فروش، مدیریت پیش بینی فروش، مدیریت برنامه بازار، مدیریت برنامه فروش، مدیریت تبلیغات، مدیریت برند، مدیریت موفقیت،
مدیریت راه موفقیت، مدیریت پول، مدیریت زبان بدن، مدیریت کسب و کار، مدیریت نرم افزار، مدیریت ایرانی، مدیریت بازاری، مدیریت توریسم، مدیریت گردشگری، مدیریت آژانس، مدیریت دمینگ، مدیریت پورتر، مدیریت، مشاوره، مدیر،
مدیریت مصاحبه، مدیریت استخدام، مدیریت زمان، مدیریت کارخانه، مدیریت حملات، مدیریت بحران، مدیریت سامانه، مدیریت زنجیره تامین، مدیریت مشتری، مدیریت رفتار مشتری، مدیریت روانشناسی مشتری، مدیریت روانشاسی، مدیریت
اخلاق، مدیر، مدیریت خرید، مدیریت پشتیبانی، مدیریت مذاکره، مدیریت زمان در مذاکره، مدیریت مذاکره موثر، مدیریت مذاکرات، مدیریت مذاکرات موفق مذاکره، دوره آموزش مدیریت موفقیت در کسب و کار، امکان سنجی، مدیریت عملکرد،
مدیریت خرده فروشی، مدیریت شرکت مدیریت کلان، مدیریت اقتصاد، زنجیره ارزش پورتر، چرخه دمینگ، زنجیره ارزش، تحلیل swot ، هنری فایول، زنجیره ارزش، مایکل پورتر، آمیخته بازاریابی، 4p مدل ، زنجیره ارزش پورتر،
14 اصل فایول، آمیخته بازاریابی، کتابخانه زیرساخت فناوری اطلاعات، مصاحبه شغلی، اصول 14 گانه هنری فایول، خدمات پس از فروش در بازاریابی، دوره آموزشی microsoft crm ، ماتریس swot، تسهیلات
بانکی، مدیریت صادرات، وام بانکی ، Management consulting , marketing and sales, marketing, sales , management
consulting , advertising, human resources , strategic management , marketing, visitor ,
education, planning, quality , quality management, human resource management , information
technology management , resource management , management financial , project management, market
research, management , marketing , management, research and development, customer relationship
management , customer complaint management , customer satisfaction Snmjsh management , database
management, strategic management , sales management , sales forecasting management , program
management market program management, sales management, advertising, brand management ,
management success, management success , management, money management, body language, business
management , software management , Iranian management , market management, tourism management ,
tourism management , agency management , management Deming , Porter’s management , management
consulting, management , interview management , recruitment management , time management, plant
management , management attacks, crisis management, system management , supply chain management ,
customer management , behavior management , customer management, customer psychology ,
management, psychology , ethics management , Manager, purchasing Manager , support management ,
negotiation management , time management , negotiating , negotiation, effective management ,
negotiation management , negotiation management , successful negotiation, success in business
management training , feasibility , performance management, retail management , company
management macroeconomic management , economic management, Porter’s value chain , Deming cycle ,
value chain analysis, swot, Henry Fayvl value chain , Porter , marketing mix , 4p model, Porter’s
value chain , Article 14 Fayvl , marketing mix , the IT infrastructure Library information, job
interview , Henry Fayvl of 14 persons , after sales services, marketing , training microsoft crm,
matrix swot, credit, export management , mortgage banking، مشاور مدیریت، بازاریابی و فروش، بازاریابی، فروش، مشاوره مدیریت، تبلیغات، منابع انسانی،
مدیریت استراتژیک، بازاریاب، ویزیتور، آموزش، خدمات، برنامه ریزی، کیفیت، مدیریت کیفیت، مدیریت منابع انسانی، مدیریت فناوری اطلاعات، مدیریت منابع، مدیریت مالی، مدیریت پروژه، مدیریت بازار، مدیریت تحقیقات، بازار، مدیریت
تحقیق و توسعه، مدیریت ارتباط با مشتری، مدیریت شکایت مشتری، مدیریت سنمجش رضایت مشتری، مدیریت پایگاه داده، مدیریت استراتژیک، مدیریت فروش، مدیریت پیش بینی فروش، مدیریت برنامه بازار، مدیریت برنامه فروش، مدیریت
تبلیغات، مدیریت برند، مدیریت موفقیت، مدیریت راه موفقیت، مدیریت پول، مدیریت زبان بدن، مدیریت کسب و کار، مدیریت نرم افزار، مدیریت ایرانی، مدیریت بازاری، مدیریت توریسم، مدیریت گردشگری، مدیریت آژانس، مدیریت دمینگ،
مدیریت پورتر، مدیریت، مشاوره، مدیر، مدیریت مصاحبه، مدیریت استخدام، مدیریت زمان، مدیریت کارخانه، مدیریت حملات، مدیریت بحران، مدیریت سامانه، مدیریت زنجیره تامین، مدیریت مشتری، مدیریت رفتار مشتری، مدیریت روانشناسی
مشتری، مدیریت روانشاسی، مدیریت اخلاق، مدیر، مدیریت خرید، مدیریت پشتیبانی، مدیریت مذاکره، مدیریت زمان در مذاکره، مدیریت مذاکره موثر، مدیریت مذاکرات، مدیریت مذاکرات موفق مذاکره، دوره آموزش مدیریت موفقیت در کسب و
کار، امکان سنجی، مدیریت عملکرد، مدیریت خرده فروشی، مدیریت شرکت مدیریت کلان، مدیریت اقتصاد، زنجیره ارزش پورتر، چرخه دمینگ، زنجیره ارزش، تحلیل swot ، هنری فایول، زنجیره ارزش، مایکل پورتر، آمیخته بازاریابی،
4p مدل ، زنجیره ارزش پورتر، 14 اصل فایول، آمیخته بازاریابی، کتابخانه زیرساخت فناوری اطلاعات، مصاحبه شغلی، اصول 14 گانه هنری فایول، خدمات پس از فروش در بازاریابی، دوره آموزشی microsoft crm ،
ماتریس swot، تسهیلات بانکی، مدیریت صادرات، وام بانکی ، Management consulting , marketing and sales, marketing, sales ,
management consulting , advertising, human resources , strategic management , marketing, visitor
, education, planning, quality , quality management, human resource management , information
technology management , resource management , management financial , project management, market
research, management , marketing , management, research and development, customer relationship
management , customer complaint management , customer satisfaction Snmjsh management , database
management, strategic management , sales management , sales forecasting management , program
management market program management, sales management, advertising, brand management ,
management success, management success , management, money management, body language, business
management , software management , Iranian management , market management, tourism management ,
tourism management , agency management , management Deming , Porter’s management , management
consulting, management , interview management , recruitment management , time management, plant
management , management attacks, crisis management, system management , supply chain management ,
customer management , behavior management , customer management, customer psychology ,
management, psychology , ethics management , Manager, purchasing Manager , support management ,
negotiation management , time management , negotiating , negotiation, effective management ,
negotiation management , negotiation management , successful negotiation, success in business
management training , feasibility , performance management, retail management , company
management macroeconomic management , economic management, Porter’s value chain , Deming cycle ,
value chain analysis, swot, Henry Fayvl value chain , Porter , marketing mix , 4p model, Porter’s
value chain , Article 14 Fayvl , marketing mix , the IT infrastructure Library information, job
interview , Henry Fayvl of 14 persons , after sales services, marketing , training microsoft crm,
matrix swot, credit, export management , mortgage banking، مشاور مدیریت، بازاریابی و فروش، بازاریابی، فروش، مشاوره مدیریت، تبلیغات، منابع انسانی،
مدیریت استراتژیک، بازاریاب، ویزیتور، آموزش، خدمات، برنامه ریزی، کیفیت، مدیریت کیفیت، مدیریت منابع انسانی، مدیریت فناوری اطلاعات، مدیریت منابع، مدیریت مالی، مدیریت پروژه، مدیریت بازار، مدیریت تحقیقات، بازار، مدیریت
تحقیق و توسعه، مدیریت ارتباط با مشتری، مدیریت شکایت مشتری، مدیریت سنمجش رضایت مشتری، مدیریت پایگاه داده، مدیریت استراتژیک، مدیریت فروش، مدیریت پیش بینی فروش، مدیریت برنامه بازار، مدیریت برنامه فروش، مدیریت
تبلیغات، مدیریت برند، مدیریت موفقیت، مدیریت راه موفقیت، مدیریت پول، مدیریت زبان بدن، مدیریت کسب و کار، مدیریت نرم افزار، مدیریت ایرانی، مدیریت بازاری، مدیریت توریسم، مدیریت گردشگری، مدیریت آژانس، مدیریت دمینگ،
مدیریت پورتر، مدیریت، مشاوره، مدیر، مدیریت مصاحبه، مدیریت استخدام، مدیریت زمان، مدیریت کارخانه، مدیریت حملات، مدیریت بحران، مدیریت سامانه، مدیریت زنجیره تامین، مدیریت مشتری، مدیریت رفتار مشتری، مدیریت روانشناسی
مشتری، مدیریت روانشاسی، مدیریت اخلاق، مدیر، مدیریت خرید، مدیریت پشتیبانی، مدیریت مذاکره، مدیریت زمان در مذاکره، مدیریت مذاکره موثر، مدیریت مذاکرات، مدیریت مذاکرات موفق مذاکره، دوره آموزش مدیریت موفقیت در کسب و
کار، امکان سنجی، مدیریت عملکرد، مدیریت خرده فروشی، مدیریت شرکت مدیریت کلان، مدیریت اقتصاد، زنجیره ارزش پورتر، چرخه دمینگ، زنجیره ارزش، تحلیل swot ، هنری فایول، زنجیره ارزش، مایکل پورتر، آمیخته بازاریابی،
4p مدل ، زنجیره ارزش پورتر، 14 اصل فایول، آمیخته بازاریابی، کتابخانه زیرساخت فناوری اطلاعات، مصاحبه شغلی، اصول 14 گانه هنری فایول، خدمات پس از فروش در بازاریابی، دوره آموزشی microsoft crm ،
ماتریس swot، تسهیلات بانکی، مدیریت صادرات، وام بانکی